NAMAZ QILMAGIN DUZGUN QILINMASI

Uca Allah buyurur:
«Halbuki onlara əmr edilmişdi ki, Allaha – dini yalnız Ona məxsus edərək, digər bütün batil dinlərdən islama dönərək – ibadət etsinlər, namaz qılıb zəkat versinlər. Doğru-düzgun din budur!» (əl-Bəyyinə, 98:5).

Malik ibnu-l-Huveyris (r.a.) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - səllallahu aleyhi və səlləm - dedi: «... Mənim necə namaz qıldığımı görürsünüz, siz də elə namaz qılın! ...» (Səhihu-l-Buxari, 631; Səhih Muslim, 1533)

Namazın şərtləri

Namaz qılmaq, həddi-büluğa çatmış, ağlı başında olan hər bir müsəlmana vacibdir.

1. Təharətli olmaq (dəstəmazlı və ya zərurət olduqda qüsllü, və ya onları əvəz edən təyəmmümlü olmaq);
   
2. Hər namazı vaxtında qılmaq;
   
3. Bədəni, paltarı və namaz qılınan yeri nəcasətdən (murdarlıqdan) təmizləmək;
   
4. Ayıb yerlərini (övrəti - Kişi üçün göbəkdən dizə qədər, qadın üçün isə əl və üzdən başqa bədənin hər yerini) örtmək;
   
5. Qibləyə tərəf durmaq.
   
6. Hər namaz üçün (qəlbdə) niyyət etmək.
   

Namazı batil edən amillər

• Dindən dönmək (Allah bizi və sizi xüsusilə bundan qorusun!);
  
• Rükn, vacib və şərtlərdən hər hansı birini qəsdən tərk etmək;
  
• Namaz əsnasında bilərəkdən artıq (namaza aid olmayan) danışmaq və ya hərəkət etmək;
  
• Bilərəkdən rükuların, səcdələrin, qiyamların (ayaq üstdə duruşların) və qüudların (oturuşların) sayını artırmaq;
  
• Surələri oxuduqda bilərəkdən ya hərfləri, ya kəlmələri, ya da ayələri düz oxumamaq. Bu, Allah tərəfindən nazil olan tərtibin bilərəkdən pozulduğuna görədir.
  
• Bilərəkdən namaz əsnasında bir şey yemək və ya içmək;
  
• Qəh-qəhə ilə gülüş (təbəssüm müstəsnadır).
  
• Bilərəkdən tələffüz olunan rükn [ilk təkbir, Fatihə surəsi, sonuncu təşəhhüd, salamlar] və vacibləri [ilk təkbirindən sonrakı təkbirlər, "Səmi-Allahu limən həmidəh", "Rabbənə və ləkəl həmd", "Sübhanə Rabbiyə-l-Azım", "Sübhanə Rabbiyə-l-Ə'lə", "Rabbi-ğ-firli", ilk təşəhhüd] dili tərpətmədən (qəlbdən keçitrməklə) yerinə yetirmək.
  
• Təyəmmüm etdikdən sonra namaz qılınan vaxt su tapılsa.
  

Namazda bəyənilməyən əməllər (məkruhlar)

• Yuxarı baxmaq;
  
• Səbəbsiz yerə başı döndərmək;
  
• Namazdan yayındıran şeylərə baxmaq;
  
• Əlləri belə qoymaq;
  
• Səcdədə dirsəkləri yerə qoymaq;
  
• Gözləri yummaq;
  
• Səbəbsiz yerə namazı batil etməyən artıq hərəkətlər etmək (qaşınmaq, tərpənmək və s.);
  
• Ortalığa yemək qoyulduğu zaman;
  
• Eyni rək'ətdə Fatihəni təkrar oxumaq;
  
• Sidiyi, havanı və s. zorla saxlayaraq ayaqyoluna getməmək.
  
• Namazdan qabaq pencəyin və ya köynəyin qollarını çırmalamaq;
  
• Çiyni açıq namaz qılmaq;
  
• Üzərində müxtəlif heyvan, quş, insan və s. şəkli olan paltarda, habelə bu növ şəkillərin qarşısında və ya üstündə namaz qılmaq;
  
• Namaz qılanın qabağında sütrənin [Təqribən dirsək hündürlüyündə olan ağac və ya ona bənzər əşyanın qoyulması] olmaması;
  
• Niyyəti ürəkdə deyil, dillə ifadə etmək;
  
• Rükuda olarkən belin və qolların düz olmaması;
  
• Sıraların tam şəkildə düzəldilməməsi, namaz qılanlar arasında boşluğun olması;
  
• Səcdə zamanı başla dizlər, həmçinin dirsəklərlə bel arasında məsafə (boşluq) qoymamaq.
  
• Camaat namazında imamdan qabaq hərəkət etmək.
  
• Rüku və səcdədə Quran oxumaq.
  
• Məsciddə yer seçib daima yalnız o yerdə namaz qılmaq.
  

Namazın qılınması üçün qadağan olunmuş yerlər

1. Murdar yerlər;
   
2. Qəbrstanlıqda (meyit dəfn olunmuş yerdə), qəbrə üz tutmaqla və ya onun üstündə namaz qılmaq (cənazə namazı müstəsnadır);
   
3. Hamam və tualetdə;
   
4. Dəvə saxlanılan yerdə;
   

AZAN
Allahu Əkbər - Allah ən böyükdür! - 4 dəfə;
Əşhədu ən lə iləhə illəllah - Mən şahidlik edirəm ki, Allahdan başqa heç bir ilahi [ ibadət olunmağa haqqı çatan yoxdur! - 2 dəfə;
Əşhədu ənnə Muhammədən rasulullah - Mən şahidlik edirəm ki, Məhəmməd Allahın elçisidir! - 2 dəfə;
Hayyə alə-s-saləh - Namaza tələsin! - 2 dəfə;
Hayyə alə-l-fələh - Səadətə qovuşmağa tələsin! - 2 dəfə;
Allahu Əkbər - 2 dəfə;
Lə iləhə illəllah - 1 dəfə.


İQAMƏ
Allahu Əkbər - 2 dəfə;
Əşhədu ən lə iləhə illəllah - 1 dəfə;
Əşhədu ənnə Muhammədən rasulullah - 1 dəfə;
Hayyə alə-s-saləh - 1 dəfə;
Hayyə alə-l-fələh - 1 dəfə;
Qad qamətis salət Artıq namaz başladı! - 2 dəfə;
Allahu Əkbər - 2 dəfə;
Lə iləhə illəllah - 1 dəfə.

Namaz qılmağın qaydası
Namaz qılan şəxs heç bir dönmə və fırlanma hərəkətinə yol vermədən bütün bədəni ilə Qibləyə (Məkkə şəhərindəki müqəddəs Kəbəyə tərəf) üz tutmalıdır. Sonra hansı namazı qılmaq niyyətində olduğunu ürəyindən keçirməlidir. Sonra «Allahu Əkbər» deyib əllərini çiyinləri və ya qulaqları səviyyəsinə qaldırmalıdır (şəkil 9) Buna ihram təkbiri deyilir. Çünki bu ifadəni deyib namaza başlayan adama başqa vaxt halal olan bəzi şeylər namaz üstündə olduğu müddətdə qadağan olunur (danışmaq, yemək və s). Sonra sağ əlinin ovcunu sol əlinin üstünə qoymaq şərtilə əllərini sinəsinə qoymalıdır (şəkil 10) Buna qiyam deyilir. Sonra başlanğıc (istiftah) adlanan duanı oxumalıdır: «Subhanəkə Allahummə və bihəmdikə və təbarəkə-s-mukə və təalə cəddukə vələ iləhə ğeürukə» (Ey bütün nöqsanlardan uzaq olan Allahım, Sənə həmd osun! Sənin adın mübarəkdir, əzəmətin ucadır! Səndən başqa ilahi yoxdur!) (Sünnədə başqa istiftah duaları da varid olub).




Sonra «Əuzu billəhi minə-ş-şeytani-r-rəcim» (Lənətlənmiş şeytandan Allaha sığınıram) deməlidir:
Sonra əl-Fatihə surəsini oxumalıdır:
«Bismilləhi-r-rahməni-r-rahim.
Əlhəmdu lilləhi rabbi-l-aləmin.
Ər-rahməni-r-rahim.
Məliki yaumi-d-din.
iyyəkə nə'budu və iyyəkə nəstəin.
ihdinə-s-sıratal-l-mustəqım.
Sırata-l-ləzinə ən'amtə aleyhim, ğeyri-l-məğdubi aleyhim və lə-d-da~llin»

Surənin tərcüməsi:
«Rəhimli, Mərhəmətli Allahın adı ilə!
Həmd olsun Allaha - aləmlərin Rəbbinə,
Rəhimli, Mərhəmətli olana, din (qiyamət) gününün sahibinə!
Biz yalnız Sənə ibadət edirik və yalnız Səndən kömək diləyirik!
Bizi doğru yola yönəlt!
Nemət verdiyin kəslərin yoluna!
Qəzəbə düçar olanların və azanların yoluna yox!»

Sonra Amin deməlidir: tərcüməsi - ilahi qəbul et!

Sonra Qurandan bildiyini (istədiyi qədər) oxumalıdır. Sonra rüku etməli (şəkil 11), yəni Allaha təzim edərək belini əyməli, belini əyərkən "Allahu Əkbər" deməli və əllərini çiyinləri səviyyəsinə qaldırmalıdır. Yaxşı olar ki, belini çanaqdan düz əyib başını qabağa düz tutsun və əllərini dizlərinin üstünə barmaqları bir-birindən aralı olmaq şərtilə qoysun. Rüku vəziyyətində olarkən üç dəfə
«Subhanə Rabbiyəl Azım» (Mənim Əzəmətli Rəbbim bütün nöqsanlardan uzaqdır!) deməlidir.
Bunları da əlavə etmək müstəhəbdir: «Subhanəkə Allahummə Rabbənə və bihamdikə, Allahumə-ğ-firli» (Ey bütün nöqsanlardan uzaq Allahım! Rəbbim Sənə həmdlər olsun! Allahım məni bağışla!).




Sonra «Səmiallahu limən hamidəh» (Allah Ona həmd edənləri eşidər!) deyə-deyə rüku vəziyyətindən qalxmalı və əllərini çiyinləri səviyyəsinə qaldırmalıdır.

Rükudan qalxıb dikəldikdən sonra «Rabbənə və ləkəl həmd» (Ey Rəbbimiz! Sənə həmdlər olsun!) və ya «Rabbənə və ləkəl həmd! Həmdən kəsiran tayyibən mubarakən fihi mil'ə-s-səməvati və mil'ə-l-ərdi və mil'ə mə şi'tə min şeyin bə'd» (Ey Rəbbimiz! Sənə göylər və yer dolusu, onlardan başqa da istədiyin qədər çoxlu, gözəl və uğur dolu həmdlər olsun!) deməlidir.

Sonra Allaha mütiliklə və ehtiramla birinci səcdəyə gedə-gedə «Allahu Əkbər» deməli (şəkil 12), hər iki əlinin pəncəsi, iki dizi və hər iki ayağının barmaqları üzərində yerə çökməli, qollarının dirsəkdən yuxarı hissəsini böyürlərindən aralamalı, dirsəkləri yerə qoymamalı, barmaqlarının uclarını qibləyə yönəltməlidir. Bu zaman dizlərini bir-birindən aralı tutmalı, dabanlarını isə birləşdirməlidir. Səcdə vəziyyətində olarkən üç dəfə "Subhanə Rabbiyəl Ə'lə" deməlidir.
Duanın tərcüməsi: Mənim Uca Rəbbim bütün nöqsanlardan uzaqdır!




Bunları da əlavə etmək müstəhəbdir: «Subhanəkə Allahummə Rabbənə və bihamdikə, Allahumə-ğ-firli».

Sonra səcdədən başını qaldıra-qaldıra «Allahu Əkbər» deməlidir.

Sağ əlini barmaqları açıq şəkildə sağ budunun dizə yaxın yerinə, sol əlini də barmaqları açıq şəkildə sol budunun dizə yaxın yerinə qoymalıdır. iki səcdə arasındakı oturuşu (şəkil 13) zamanı «Rabbi-ğ-firli vərhamni vəhdini vərzuqni vəcburni və'fini» ("Ey Rəbbim, məni bağışla! Mənə rəhm et! Məni doğru yola yönəlt, mənə ruzi ver, əyər-əskiyimi düzəlt, özümü sağlam et!) və ya «Rabbi-ğ-firli, Rabbi-ğ-firli» (Ey Rəbbim, məni bağışla! Ey Rəbbim, məni bağışla!) deməlidir.




Sonra Allaha mütilik və ehtiramla birinci səcdədə dediklərini, etdiklərini, səcdəyə gedərkən təkbiri təkrar etməklə ikinci səcdəni yerinə yetirməlidir.

Sonra ikinci səcdədən qalxa-qalxa «Allahu əkbər» deməlidir. Bunun ardınca başlanğıc duasını oxumadan birinci rək'ətdə dediklərini və etdiklərini təkrarlamaqla ikinci rək'əti qılmalıdır. ikinci rək'əti qılıb qurtarandan sonra «Allahu əkbər» deyib sonra sol ayağının üstündə pəncəsinin üzünü yerə qoymaqla yanakı oturub sağ ayağını barmaqları üstdə şaquli vəziyyətdə saxlamalı və sağ əlini sağ budunun dizə yaxın hissəsinə qoyaraq adsız və çeçələ barmaqlarını qatlamalı, dua edərkən şəhadət barmağı qaldırıb yuxarı-aşağı hərəkət etdirməli və ya düz saxlamalı, baş barmağın və orta barmağın uclarını qoşalaşdırıb halqa şəklində saxlamalıdır. Sol əlini isə barmaqları açıq şəkildə sol budunun dizə yaxın yerinə qoymalıdır. Bu oturuş zamanı təşəhhüd, salavat və istiazə Allaha pənahaparma dualarını oxumalıdır:

«Əttəhiyyatu lilləhi və-s-saləvatu və-t-tayibət, əs-sələmu aleykə eyyuhə-n-nəbiyu və rahmətullahi və bərakətuh, əs-səlamu aleynə və alə ibadilləhi-s-salihin, əşhədü ən lə iləhə illəllahu və əşhədu ənnə Muhəmmədən abduhu və rasuluh, Allahummə salli alə Muhəmmədin və alə ə'li Muhamməd, kəmə salleytə alə ibrahimə və alə ə'li ibrahimə innəkə həmidun məcid, və barik alə Muhəmmədin və alə ə'li Muhamməd, kəmə bəraktə alə ibrahimə və alə ə'li ibrahimə innəkə həmidun məcid, Allahummə inni əuzu bikə min azəbi-l-qabr, və min azəbi cəhənnəm, və min fitnəti-l-məhyə və-l-məmət, və min şərri fitnəti-l-məsihi-d-dəccəl» (Bütün alqışlar, dualar Allaha, bütün yaxşı işlər Allah üçün edilir. Ey Peyğəmbər, sənə salam olsun, Allahın mərhəməti bərəkətləri yetişsin! Bizə və Allahın əməlisaleh bəndələrinə salam olsun! Mən şahidlik edirəm ki, Allahdan başqa ilahi yoxdur və şahidlik edirəm ki, Məhəmməd Onun qulu və elçisidir. Allahım! Məhəmmədə və onun ailəsinə də ibrahimə və onun ailəsinə xeyir-dua verdiyin kimi xeyir-dua ver! Sən həqiqətən alqışlara layiq və şan-şövkətlisən! Məhəmmədə və onun ailəsinə də ibrahimə və onun ailəsinə bərəkər verdiyin kimi bərəkət ver! Sən həqiqətən alqışlara layiq və şan-şövkətlisən! Allahım! Həqiqətən, mən qəbir əzabından, cəhənnəm əzabından, həyatın və ölümün fitnəsindən və yalançı məsihin (Allahlıq və yə reyğəmbərlik iddiası edən) fitnəsinin şərindən Sənə sığınıram!)

Sonra dua edib Rəbbindən dünya və axirət nemətlərindən istədiyini diləyə bilər.

Sonra sağ tərəfə salam verir (şəkil 14): «əs-sələmu aleykum və rahmətullah» (Sizə salam olsun və Allahın mərhəməti yetişsin!) - Sol tərəfə də eləcə salam verə bilər.




Namaz üç, yaxud dörd rək'ətdən ibarət olsa, təşəhhüd duasını bu cümləyə qədər oxumalıdır: «əşhədu ən lə iləhə iləllah və əşhədu ənnə Muhammədən abduhu va rasuluh».

Sonra «Allahu əkbər» deyərək ayağa qalxmalı və bu zaman əllərini çiyinləri səviyyəsinə qaldırmalıdır.

Sonra namazının qalan hissəsini də ikinci rək'əti qıldığı kimi qılmalıdır. Fərq yalnız bundan ibarətdir ki, sonrakı rək'ətlərdə başqa surə oxumayıb əl-Fatihə ilə kifayətlənir. Sonra yanakı (təvərrük qaydasında) oturmalı, bu zaman sağ ayağını (əvvəl göstərildiyi kimi) şaquli vəziyyətdə saxlamalı və sol ayağını onun altından sağ tərəfə çıxarmalı, əllərini birinci təşəhhüdü oxuyarkən olduğu kimi, budlarının üstünə qoymalıdır. Bu oturuş zamanı təşəhhüd, salavat və istiazə dualarını bütünlüklə oxumalıdır. Sonra sağ tərəfə salam verib deməlidir: «əs-sələmu aleykum və rahmətullah» - Sol tərəfə də eləcə salam verə bilər.

Allah razi olsun...

Salam sünnüvə şiə namazının qılınma qaydasında fərq varmı. Fərq varsa şiə qadınları necə namaz qılmalıdır. Sağ olun